Enfeksiyon uyarısına ‘sahra tuvaleti’ önerisi

Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem, 11 ilde büyük yıkıma yol açtı.

Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ’da binlerce can kaybı neden olan depremlerin ardından en büyük korku ise ölümleri…

Özellikle tuvalet sorununu, bu hastalıkları tetikleyebilir.

“Teklike bizi bekliyor”

Faruk Aydın, dinlemedeki sağlık sorunlarına değinerek, bazı uyarılarda bulundu.

Bölgede yaşayan afetzedelerin zorlu yaşam koşullarının, çeşitli koruyuculara da zemin oluşturduğunu ifade eden Aydın “Öncelikle afete uğrayan insanlar travma nedenli sağlık hizmetlerine hızlı katılım edebilen mikrobiyal ajanlar barındırırken, esasen beslenmeyi bozma, hijyen ortamlarının gerektirdiği, toplu ve çok yakın temaslar, çeşitli araç ve gereçlerin toplu kullanım gibi bazı tehlikeler bizi beklemektedir.” dedi.

En sık solunum yolu düşmanları görülür

Afet sırasında yaralanan bireyler tetanoz, gazlı gangren, yara yaralanmaları ve aspirasyon pnömonisi riskini ortadan kaldırmayı dile getiren Aydın, şöyle devam etti:

Bu çocukların önlenebilmesi için öncelikle yaraların uygun şekilde antisepsisi önem arz etmektedir. Aynı zamanda ilgili bireyler en yakın sağlık yerinde tetanoz aşısı olması gerekmektedir. Çünkü sanılanın aksine her yaşının gördüğün insanın tetanoz aşısı yaptırmaya ihtiyacı vardır. Çadır kent ve konteyner alanları gibi afetzedelerin bir arada yaşadığı ortamlar solunum yoluna karşı risk oluşturmaktadır. Çalışmalar gösteriyor ki afetlerden sonra en sık solunum yolu koruyucularına sahip oldukları görülüyor.

“Maske Kullan” Yalıtımı

Bu süreçte solunum yolu hastalıklarının önüne geçmek için maske kullanımına da dikkat çeken Aydın, şunları söyledi:

Solunum yolu etkenleri damlacıklar ve hava yoluyla bulaşmakta olup, maske kullanımı bu gözlemin bulaşmasını önlemektedir. Bu tür bölgede yaşayan afetzedelerin özellikle bir arada bulundukları ortamlarda maske kullanılması önemlidir. Ayrıca hizmet bölgesini veren sağlık personelinin kendisine, muhafazasına ve diğer çalışma arkadaşlarının koruması adına maske kullanmalarını sağlar.

Enfekte Riski

Solunum yolu virüslerinde korumalarından oluşmasından endişelerimiz başında Influenza, Respiratuar Sinsityal Virus ve SARS-CoV-2 oluşmaktadır. Bu virüslere ek olarak kızamık virüs hava yolu ile yayılan çok saldırgan bir virüstür. Hasta kasasının etrafındaki her yaş varlıklarından her 9 kişinin 10’u varsa bağışık değiller ise yerleşim olur. Bu çocukluk döneminde kızamık aşısının yapılması çok önemlidir. Aynı zamanda, bir solunum yolu enfeksiyonu olan tüberkülozun sinsi bir şekilde yola çıkan afet sonrasında ilerleyen dönemden çıkabileceğini öngörüyoruz.

‘Sahra tuvaletleri kurulsun’

Özellikle insanların en acil ihtiyaçlarından biri tuvaleti olduğunu ve hijyen açısından güvenli tuvalet önerdiğinde bulunan Aydın, şu ifadeleri kullandı:

Bu amaçla hijyen açısından yeterli tuvaletler konutu kurulana kadar, akut dönemde ihtiyacı giderebilecek ‘sahra tuvaletleri’ kurulmasını önerebiliriz. Uygun alanlar 25 cm eninde 75 cm derinliğinde hendeklerin açılması ve iki uca tahtalar yerleştirilmesi yeterli olacaktır. İhtiyacını gideren kişiler hendek içinde toprak atarak kapsama alanına sahip olabilir. Bu şekilde, kişisel iletim ile bulaşan yazılımların önüne geçmek mümkün olur. Çünkü ilerleyen dönemde de su ve gıda kaynaklı korumaları bekliyoruz. Dışkı ile kirlenen ellerin bir şekilde ağza götürülmesi ile kolera, norovirüs ve rotavirüs olmak üzere pek çok kişinin hakimiyetinde olan ve viral oluşumlar oluşabilmektedir.

ORS nasıl genişler?

Kolera tüm yaştaki çocukları etkilemekte dehidrasyon ve tedaviye götürülmezse ölüme yol açabilmektedir. Bu durumdaki zorluklar en yakın sağlık durumuna ulaşmalarını öneriyoruz. İlgili kuruma ulaşana kadar oral rehidratasyon sıvısı (ORS) hazırlanarak kullanıcının dehidrasyon yükünün geç kalınmadan minimuma indirilmesi gerekmektedir. ORS hazırlama için bir litre kaynatılmış suya, bir çorba kaşığı toz şeker, bir çay kaşığı tuz, bir çay kaşığı karbonat eklenerek karıştırılması yeterli olacaktır. Bununla birlikte rotavirus başta bebekler ve çocuklar olmak üzere uzun süren ishal ve kusmalara neden olmakte bu kişilerde da hijyen konusunda kart olması gerekmektedir.

Sinekler artarsa…

Aydın ayrıca bölge sineklerinin olması durumunda da uyarılarını şu sözlerle sonlandırdı:

Afet sonrası daha da ilerleyen dönemde, bölge sineklerinin artışına bağlı olarak artropod kaynaklı sıtma, riketsiya, tifüs gibi yaygınlaşıyor. Bu nedenle vektörlerle savaşlarda göz ardı etmememiz gerekmektedir. Ayrıca ilerleyen dönemlerde birfet bölgesinde yaşayan kullanıcı şarbon ve uyuz gibi cilt kullanımlarına karşı da riskleri bulunmaktadır. Çadır kentler gibi toplu yaşam alanları ile ilgili incelemelerin yayılımına neden olmaktadır. Tüm bunların yanında yaşam şartlarına bağlı olarak hayvan kaynaklı leptospiroz ve kuduz gibi korunma da göz ardı edilmemelidir. Afet sonrası geçen dönemde Hepatit A, E ve çocuk felci vakalarının semptomlarını gösterir. Sonuç olarak afet sonrası öğütme yönetimi uzun bir bölümleri ve bütün birimleri ile gözettikleri. Her bir kontaminasyon için ilgili kontraseptif kontrol tedbirleri.