Karbon elyaf, karbon fiber güçlendirme nedir? 3 depremde yıkılmayan bina ile gündemde…

Kahramanmaraş merkez 7.7 ve 7.6’lık depremler ile 6.4 büyüklüğündeki Hatay merkezli depremlerde ayakta kalan Antakya Sümerler Mahallesi Belediye Kooperatif Evleri A2 Blok son günlerde oldukça gündemde. Yıkılmayan blokun, 2008 Ekim ayı ile 2009 Mart döneminde duvarlarında “lifli karbon polimer”in güçlendirildiği belirtiliyor. Peki, gündemdeki karbon fiber, karbon fiber lifli polimer ile hortum nedir? Ne anlama geliyor? İşte detaylar…

KARBON FİBER LİFLİ POLİMER İLE GÜÇLENDİRME PROJESİ NEYDİ?

Hatay’ın Defne ilçesi ikiz bloklardan biri depremde tamamen çöktü, diğeri ise ayakta kaldı. NTV’nin haberine göre (henüz hasar değerlendirmeleri yapılmadan önce) binadaki 50’den fazla insanın hayatından kurtulduğu görülüyor.

NTV binasının öyküsünü şöyle haberleştirmişti: ODTÜ’den inşaat mühendisliğinden Prof. Dr. Güney Özcebe’nin yürüttüğü bir proje… 2007 yılında başlayan bir proje bu. ODTÜ inşaat mühendisliğinden bir ekip burada bir incelemenin örneğini yansıtmalı ve Antakya İnşaat Mühendisleri Odası’yla işbirliği yapıyorlar. Çalışmayı bir binaya indiriyorlar. Peki, bu nasıl bir cümle? ‘Karbon fiber lifli polimer ile çalıştırma çalışması’. Temel bina temeli güçlendiriliyor. Böylece binanın gelecek depreme daha dayanıklı olması sağlanıyor. Ardından duvarlara çapraz şekilde karbon fiber malzeme döşeniyor. Bu da aslında şokların emilimini ve duvarın bölümleri, herhangi bir darbede yıkılmamasını sağlıyor.

NTV muhabiri Prof. Eğer depremde zarar görecekse bunun en az hasarla görülmesi amacıyla yürütüldüğünü aktardı. Daha ekonomik bir yöntem olduğunu aktardı” diyor.

İSTANBUL’DA DA UYGULANABİLİR

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ise 3 şiddetli depremde ayakta kalan binayı kullandığını ve yöntemin İstanbul’da da uygulanabileceğini söyledi. İmamoğlu, söz konuşma sistemi İstanbul geneli için de uygulanıp uygulanamayacaklarına sözlerine sözlerini ekledi.

Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği eğitim görevlisi Dr. Erkan Töre yıkılmayan A2 Blok’un ODTÜ ve İTÜ tarafından, ağır hasar gören A1 Blok’un ise yerel bir mühendislik şirketi tarafından güçlendirildiğini belirtiyor, “Türkiye’de bağlantı ve düzenlemelerde de yer alan duvar kısıtlamalarıyla, dolgu duvarları karbon lifli polimerle güçlendiriyoruz. Böylece, gemi sahipleri etkili oluyoruz. Perde beton gibi bir dönüşüm sağlanıyor. İçeride incelemelerde yardımcılarda, kullanılmış çamaşırları doğru yaptıklarını tespit ettik. Yapı içinde genişletilmeyen bölüm, ağır kayıp durumda. Ancak bir gün sonunda 2 binada yaşayan insanlar, kendi hizmetleriyle konutlardan çıktılar” bilgisini paylaştı.

KARBON LİFLİ POLİMERLE GÜÇLENDİRME YÖNTEMİ NEDİR?

anadolu 2011 yılında “gömlek kumaşı inceliğindeki karbon lifli polimerler” projesini duyurmuştu. O dönem Prof. Özcebe, ODTÜ’nün İstanbul Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesinden araştırmacıları ve NATO ve TÜBİTAK gibi bölümlerin desteğiyle seçmeleri anlatmıştı.

“Gömlek kumaşı inceliğindeki karbon lifli polimerler”

Özcebe, kuruluş, bina hizmetlerinde hizmetlerinde karbon lifli polimer adı verilen ince ancak çok güçlü bir ileri teknoloji yöneticilerinin kullandıkları yapıdaki tuğla duvarların dayanımlarının özelliklerine ve depremler sırasındaki bütünlüklerinin korunmasına yönelik olduğunu görmüştür.

Gömlek kumaşı kadar ince bu kalınlıklarda makasla kesilip duvarlara ulaşmanın ardından bir çelik levha gibi katılaştığını ve pekleştiğini yaşayanlar Özcebe o dönem yaşadıklarını yaşadı:

“Binanın ileri geri sarsılması ile odalar arasındaki dolgu doku duvarlar, koz helva gibi ezilebilir ve pat çökebilir, insanları öldürebilir. Bina bakım katlarının ötelenmesini belirli sınırlar içinde tutarak bu duvarların çökmesini engelliyoruz. betonarme kolon ve kirişlere çok düzgün bir şekilde bağlanması gerekli”

KARBON FİBER GÜÇLENDİRME İÇİN ÖNEMLİ UYARI

Karbon fiber programlarında oldukça gündemde. Çevre, Şehircilik ve İklim değişikliği Bakanlığı Riskli Yapı Tespit Lisanslı Enoc Yapı Danışmanlık firmasının sahibi İnşaat Yüksek Mühendisi Namık Eser ise son zamanlarda bu konuda kötüye kullananların da türediği konusunda uyarıyor.

Eser, Hürriyet’in haberine göre “Eline karbon fiber alanı deprem bölgesi yürüttüğünü. bir şey söz konusu değil.Bu bir yapı ve deprem mühendisliği işi.Önce bina incelenmeli ve hangi tüketimin ne miktarda tüketiminin olduğu belirlenmeli.Binaya yönelik, ‘ben böyle yapmak istiyorum’ diye tarif ederek uygulayabilecekleri bir iş değildir.İstanbul’da dahi bu işi layıkıyla yapanla birlikte yeterli düzey değil. Vatandaşlar çok dikkatli olsun” diyor.

BİLİNÇLİ YAPILMAZSA ESKİSİNDEN KÖTÜ OLABİLİR

Eser, grubun bir şekilde yapılmaması durumunda Karbon Fiber’in binaya zarar vermesini dahi sağlayacağını belirtti. Eser, ”Mutlaka profesyonel bir mühendislik hizmeti alınmalı. Önce bina için bir kısaltma projesi çizimli. Bazı yapılarda kolonlarda karbon fiber uygulamasıyla, bazı yapılarda da duvarlar güçlendirilerek bu iş yapılabilir. Güney hocamız ve öğrencimiz zaten bunu anlattılar. Vatandaşların bütçesine göre fiyat söyleyenlerin uzak durmaları gerekir. Ne iş gördüklerini bilmediklerinden bu bina artık tamam yeterince güçlendi de diyemezler belki de zararlı işler de yapabilirler. Güçlendirme projesi çizildikten sonra o bina özelinde yapılacak işin maliyeti ve fiyatı kaldırılır” diyor.